سیدمهدی رفیعی راد

به گزارش پیام فوری؛

🔸ساعت ۰۷:۰۵ صبح اولین روز زمستان خبری از حادثه برخورد دو قطار در خط ۵ مترو تهران – کرج منتشر شد. قبل از تشکیل کمیسیون عالی سوانح، سخنگوی شورای شهر در اظهارنظری خطای انسانی را دلیل حادثه معرفی کرد. رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران هم اورهال قطار‌های فرسوده را دخیل در حادثه ندانستند. معاون حمل و نقل شهرداری تهران، اعلام نظر را به نتیجه بررسی در کمیسیون عالی سوانح موکول کردند. ظاهراً ۳۵ دقیقه بعد از حادثه، گروه‌های امدادی در صحنه حضور پیدا کرده‌اند. متروی تهران با ۷ خط فعال شهری و بین شهری به طول ۲۵۳ کیلومتر و ۱۴۲ ایستگاه و ۲۱۷ رام قطار فعال در حال خدمت رسانی به شهروندان پایتخت است. مدیری جوان با تحصیلات عالی و روحیه انقلابی بنام دکتر مهدی شایسته اصل، سکان اداره شرکت بهره برداری مترو تهران را از یک آذر ۱۴۰۰ برعهده گرفته است. ایشان در اولین مصاحبه‌ها اعلام کرده بودند که مترو نیازمند تامین فوری تجهیزات ثابت و متحرک است، مانند ۲۰۰۰ عدد چرخ، بالشتک‌های هوا، ریل، تجهیزات الکترونیکی کنترلی و امثالهم.
چرا انبار های مترو خالی تحویل شده است؟! مترو یک شرکت تجهیزات پایه و پرجمعیت شناخته می‌شود که حدود ۱۳۰۰۰ نفر پرسنل دارد، ۸۰۰۰ نفر در استخدام شرکت بهره‌برداری مترو و ۵۰۰۰ نفر در استخدام پیمانکاران طرف قرارداد. تأسیس مترو در تهران و افتتاح آن در ۱۶ اسفند ۱۳۷۷ مصداق یک کار جهادی بزرگ بوده‌است؛ اما بر اساس ادبیات استراتژیکی، حفظ از ایجاد، مهمتر است.
در همه جای دنیا حمل و نقل عمومی تحت حمایت‌های دولت قرار دارد و یک بخش یارانه‌ای به شمار می‌آید اما ما شاهد آن هستیم که دولت ها نسبت به انجام تعهدات خودشان در این موضوع کوتاهی کرده و در آخر این دولت هیچ پرداختی مبنی بر یارانه و بودجه سهم اجباری دولت صورت نگرفته است. دولتی که ممکنه وظیفه خود در سعادت اخروی مردم بود کوچکترین قدمی برای دنیای مردم در موضوعات مترو را انجام نداد. آیا مردم حق ندارند از امکانات عادلانه حمل و نقل عمومی و برخوردار باشند؟! منافع متعدد تسهیل حمل و نقل عمومی بر کسی پوشیده نیست اما فقدان مطالبه جدی در این حوزه عملاً مردم را با خسارت این بخش حوزه اجتماعی مواجه کرده است. راستی اگر براساس حکمرانی اسلامی، سند بالادستی حکمرانی حمل و نقل وجود داشته باشد، یک جهت‌دهی برای مطالبه گری رقم می‌خورد.
بر اساس نیاز امروز تهران، ۲۵۰ کیلومتر خط مترو باید ساخته شود تا تناسب نیاز عمومی با خدمات مطابقت پیدا کند. چه کسی باید هزینه ساخت مترو را پرداخت کند، مردم به طور مستقیم یا دولت؟!
کسانی که از مترو استفاده می‌کنند، از جامعه آلوده کننده محیط زیست کسر می شوند؛ از مصرف کنندگان انرژی فسیلی هم حذف می‌شوند. به عبارتی مسافران مترو جزء شهروندان تراز جامعه رشد یافته هستند و مستحق خدمات شایسته. از طرفی پرسنل مترو جماعتی زحمتکش با سختی کار به شمار می‌روند وقتی مدیران قبلی مترو این شرکت را در حد مسافرکشی تقلیل داده بودند به عبارتی ظرفیت‌های مترو را نادیده گرفته بودند.
در شرکتی مانند مترو که اگر سر خط قطار یا همان هدوی از ۴ دقیقه به ۵ دقیقه افزایش یابد، موجب تبعات اجتماعی می‌شود، آیا رواست نسبت به پرسنل آن بی‌تفاوتی‌های هویتی، رفاهی و خدماتی صورت پذیرد؟! کسانی که از نظر گفتمان سیاسی قائل به عدالت و سعادت مردم نیستند، در زمان تسلط بر این مجموعه‌ها نیز عدالت را در سازمان ذبح کرده و توزیع عادلانه خدمات را به ترجیحات سیاسی تبدیل می‌کنند.
از مدیرعامل جدید مترو انتظار جوانگرایی، هوشمندسازی، باز‌آماده سازی قطارهای فرسوده و تقویت چسبندگی و تعلق سازمانی‌ پرسنل در قالب چشم اندازی منطقی و گفتمانی را سرلوحه مدیریت خود قرار دهد. براستی مترو نیازمند یک باز معماری و بازچینی سرمایه انسانی است.
اصلاح سیاست‌های مترو بر اساس اولویت‌بندی خدمت و ارزش‌گذاری به پرسنل فعال در پیشانی خدمت که همان خطوط هفتگانه است، باعث بالا رفتن بهره‌وری و افزایش انگیزشی پرسنل مترو می‌شود. چه معنی دارد در یک سازمان، بخشی به نام مجموعه نظارتی از بودجه سازمان و مترو ارتزاق کنند و نقش آن‌ها در فرآیند خدمت به مردم مفقود باشد؟! چرا ارتباط مترو با حوزه صنعت علیرغم وجود جوانان نخبه با انگیزه تحت تاثیر کاسبان واردات مختل می‌شود؟! تصویر درست از مترو ی تراز جامعه ایرانی اسلامی را می‌توان در خط مشی‌هایی ترسیم کرد. ابتدا باید تعهدات دولت را در پرداخت سهم خود بر اساس آنچه قانون مقرر کرده است، مطالبه کرد. با توجه به جایگاه و اهمیت مترو در فعالیت‌های اجتماعی مردم تهران سیاست‌ شأن سازمانی آن و انتصاب افراد در این مجموعه، متناسب با این مرتبه بالا باشد و این نباشد که کسی با تفکرات متسلب به نام بخش نظارتی و با کارکرد اختلال‌سازی حتی غیرعمدی مسیر تحول را کند و یا متوقف کند. شایسته‌سالاری و اصلاح جمعیت شاغل که مبتلا به وارونگی تخصصی است، به این جهت که عدد نیروهای ستادی چندین برابر نیروهای عملیاتی است و این در حالی است که در سایر کشورها به ازای هر ۶ تا ۱۰ نفر نیروی صفی یا عملیاتی یک نفر نیروی ستادی فعالیت می‌کند.
نیروهای عملیاتی مترو امکان درآمد دیگری به خاطر سختی شغل و شرایط خاص آن را ندارند و تأمین مالی آنها در حد رفع دغدغه‌های زندگی هم لازم است. یکی از مهمترین کارهای مترو، روایت مترو برای مردم است. روایتگری واقعی مترو از واقعیت ساختاری و خدماتی آن برای مردم، مقدمه فرهنگ‌سازی در استفاده صحیح از این سرمایه عمومی خواهد بود. با توجه به جمع مباحث به نظر می‌رسد حضور سازمان پدافند غیر عامل در ساختار مترو یکی از مطالب مفقود بوده است، بررسی و ارائه متوالی طرحهای مواجهه و مقابله با تهدیدات طبیعی و غیرطبیعی در این مجموعه قابل انجام است. البته استفاده از ظرفیت‌های متنوع و گوناگون دستگاه‌های مختلف مانند ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر در امنیت افزایی اخلاقی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی سازمان‌های دیگر نیز یک تدبیر عالی به شمار می‌رود. امید است مدیریت جدید، جوان، پرانرژی و باانگیزه مترو با توجه به این حادثه در مطالبه نیازهای ضروری و الزامی مترو اعم از تأمین تجهیزات و اصلاح داخل اداره سازمان مترو با اقتدار لازم حرکت کرده و ضمن تعامل با سایر دستگاه‌های مسئول و متولی امور، در جهت نیل به یک سازمانی مطلوب در خدمت ترافیکی به مردم شریف پایتخت گام بردارند.